Επιστροφή στο σχολείο: Το οικονομικό βάρος για τις ελληνικές οικογένειες - Αναλυτικοί πίνακες

Με το πρώτο κουδούνι της νέας σχολικής χρονιάς να πλησιάζει, χιλιάδες ελληνικές οικογένειες ετοιμάζονται να βάλουν πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη. Από το προνήπιο έως το λύκειο, η επιστροφή στα θρανία το 2025 συνοδεύεται από σημαντικά έξοδα – είτε πρόκειται για δημόσια είτε για ιδιωτική εκπαίδευση. Το flash.gr συγκέντρωσε και παρουσιάζει αναλυτική καταγραφή του κόστους: σχολικά είδη, ρουχισμός, φροντιστήρια και δραστηριότητες, δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων, οι τάσεις αυξήσεων σε σχέση με το 2024, καθώς και τα μέτρα στήριξης που προσφέρονται.

Κόστος σχολικών ειδών: Ακριβά τα βασικά

Τα βασικά σχολικά είδη (τσάντες, τετράδια, γραφική ύλη, κασετίνες κ.ά.) έχουν γίνει αισθητά ακριβότερα. Το 2024 παρατηρήθηκαν ανατιμήσεις από 10% έως και 22% στα περισσότερα είδη,  τάση που συνεχίζεται και το 2025 λόγω του γενικού πληθωρισμού και του αυξημένου κόστους εισαγωγών. Ενδεικτικά, ένα μολύβι με γόμα που κόστιζε €0,45 το 2023, το 2024 ανέβηκε στα €0,60 αύξηση 33%. Παρόμοια, σετ μαρκαδόρων ζωγραφικής ανέβηκαν από €4,90 σε €5,30 (+8%) μέσα σε ένα χρόνο.  Αν και φέτος οι τιμές χαρτικών σταθεροποιήθηκαν ελαφρώς (μείωση ~6% σε χαρτί τον Ιούλιο), το μέσο κόστος της σχολικής λίστας εξακολουθεί να εκτιμάται σε €20 έως €50 ανά μαθητή, ανάλογα με την ηλικία. 

Ωστόσο, αυτά τα ποσά αφορούν μόνο τη στοιχειώδη λίστα τετραδίων και γραφικής ύλης. Στην πράξη, οι ανάγκες είναι περισσότερες: συχνά απαιτούνται σχολικά βοηθήματα (βοηθητικά βιβλία), είδη ζωγραφικής/χειροτεχνίας για το μάθημα των καλλιτεχνικών, ξενόγλωσσα βιβλία για τα αγγλικά, ακόμα και στολή γυμναστικής ή άλλος εξοπλισμός. 

Όλα αυτά ανεβάζουν σημαντικά τον λογαριασμό. Σύμφωνα τα διαθέσιμα στοιχεία, μόνο η λίστα που δίνουν τα σχολεία με τα βασικά (χωρίς τη σχολική τσάντα) κοστίζει περίπου:

• €90-100 στο δημοτικό
• €130-140 στο γυμνάσιο/λύκειο. 

Προσθέτοντας και μια σχολική τσάντα (τιμές από €15 έως €50 ανάλογα με το είδος), το συνολικό κόστος μπορεί να φτάσει και τα €200 ανά μαθητή μεγαλύτερης τάξης.

Ένδυση και υπόδηση: Προσθήκη στο φθινοπωρινό προϋπολογισμό

Ένα συχνά υποτιμημένο έξοδο της επιστροφής στο σχολείο είναι τα καινούρια ρούχα και παπούτσια. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, πολλές οικογένειες χρειάζεται να αγοράσουν αθλητικά παπούτσια για τη γυμναστική, φθινοπωρινά ρούχα για την τάξη, φόρμες, μπουφάν κ.λπ. Οι δαπάνες αυτές δεν είναι ευκαταφρόνητες: ένα μόνο ζευγάρι ποιοτικά παιδικά αθλητικά μπορεί να κοστίζει €30-60, ενώ για ρούχα (παντελόνια, μπλούζες, φόρμες) εύκολα δαπανώνται άλλα €50-100 ανά παιδί, αναλόγως των αναγκών.

Η ακρίβεια «χτύπησε» και την ένδυση-υπόδηση το τελευταίο δωδεκάμηνο. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι τιμές στην ομάδα Ένδυση και Υπόδηση παρουσίασαν αύξηση 8,4% τον Ιούλιο 2025 σε σχέση με τον Ιούλιο 2024. Με άλλα λόγια, τα φετινά ρούχα και παπούτσια για το σχολείο κοστίζουν περίπου 8% ακριβότερα από πέρσι,  μια επιπλέον οικονομική πίεση. Οι οικογένειες προσπαθούν να επωφεληθούν από τις θερινές εκπτώσεις και προσφορές της αγοράς για να εξοπλίσουν τα παιδιά πριν ανοίξουν τα σχολεία. Ωστόσο, ακόμη και με έξυπνες αγορές, το κονδύλι για την σχολική ένδυση προστίθεται αισθητά στον συνολικό λογαριασμό της σχολικής χρονιάς.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στα δημόσια σχολεία της Ελλάδας δεν υπάρχει υποχρεωτική στολή, γεγονός που δίνει μια ευελιξία επιλογών στον ρουχισμό. Παρ’ όλα αυτά, αρκετά ιδιωτικά σχολεία εφαρμόζουν στολή ή ενιαίο κώδικα εμφάνισης, κάτι που συνεπάγεται πρόσθετα κόστη αγοράς συγκεκριμένων ενδυμάτων από προμηθευτές του σχολείου. Είτε έτσι είτε αλλιώς, κάθε Σεπτέμβρη οι γονείς βλέπουν μέρος του προϋπολογισμού τους να κατευθύνεται και στο ντύσιμο των μαθητών.

Φροντιστήρια, Ξένες γλώσσες και εξωσχολικές δραστηριότητες

Πέρα από τα άμεσα έξοδα του σχολείου, οι οικογένειες επιβαρύνονται και με ένα «κρυφό» κόστος: την πληθώρα εξωσχολικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που θεωρούνται σχεδόν απαραίτητες. Στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, είναι κανόνας οι μαθητές , ειδικά στο γυμνάσιο και λύκειο , να παρακολουθούν φροντιστήρια για ενίσχυση σε βασικά μαθήματα και προετοιμασία Πανελλαδικών. Παράλληλα, από την παιδική ηλικία πολλά παιδιά φοιτούν σε ξενόγλωσσα φροντιστήρια (ιδίως αγγλικών) για να αποκτήσουν πτυχία γλωσσομάθειας, καθώς και σε δραστηριότητες όπως μουσική, μπαλέτο, ποδόσφαιρο ή άλλες αθλητικές/πολιτιστικές ασχολίες. Όλα αυτά προσθέτουν ένα σταθερό μηνιαίο βάρος στον οικογενειακό προϋπολογισμό.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ΙΝΕ–ΓΣΕΕ, 1 στα 2 νοικοκυριά με γονείς μισθωτούς στον ιδιωτικό τομέα πληρώνει πάνω από €500 το μήνα για εκπαιδευτικές δαπάνες πέραν του σχολείου. 

Το ποσό αυτό περιλαμβάνει δίδακτρα ξένων γλωσσών, μουσικές ή αθλητικές δραστηριότητες και φροντιστήρια προετοιμασίας,  δείγμα του πόσο γενικευμένη (και δαπανηρή) είναι η παράλληλη εκπαίδευση στην Ελλάδα. Για οικογένειες με χαμηλότερα εισοδήματα, το βάρος αυτό συχνά γίνεται δυσβάσταχτο: το 86% των εργαζομένων με μηνιαίο εισόδημα έως €1000 δηλώνουν ότι έχουν αναγκαστεί να περικόψουν τις εκπαιδευτικές δαπάνες των παιδιών τους λόγω της ακρίβειας (οι μισοί «πολύ» και οι άλλοι μισοί «λίγο»). 

Πρακτικά, το κόστος των εξωσχολικών μαθημάτων κλιμακώνεται όσο ανεβαίνει η βαθμίδα:

• Στις μικρές τάξεις (προνήπιο, νηπιαγωγείο, πρώτες τάξεις δημοτικού), λίγοι γονείς επιβαρύνονται με φροντιστήρια – συνήθως περιορίζονται σε μια δραστηριότητα την εβδομάδα (π.χ. μουσικοκινητική, κολύμβηση) ή ξεκινούν αγγλικά προς το τέλος του δημοτικού. Το κόστος μπορεί να είναι €30-50 τον μήνα για κάθε δραστηριότητα.
• Στο γυμνάσιο, αρχίζουν τα οργανωμένα ξενόγλωσσα φροντιστήρια (π.χ. €50-80/μήνα για αγγλικά) και ίσως επιπλέον βοήθεια σε δύσκολα μαθήματα.
• Στο λύκειο, ειδικά στη Β’ και Γ’ Λυκείου, το φροντιστήριο θεωρείται σχεδόν απαραίτητο για τις Πανελλαδικές: πολλοί μαθητές παρακολουθούν ομαδικά φροντιστήρια σε 3-4 μαθήματα, με συνολικό κόστος που μπορεί να φτάσει €200-400 το μήνα (ή και περισσότερο για ιδιαίτερα μαθήματα). Παράλληλα, συνεχίζουν τυχόν ξένες γλώσσες ή άλλες δραστηριότητες.

Τα ποσά αυτά προστίθενται σταδιακά και συχνά ξεπερνούν τα έξοδα του ίδιου του σχολείου. Η Ελλάδα κατατάσσεται ψηλά στις ιδιωτικές δαπάνες για εκπαίδευση, γεγονός που «γονατίζει» οικονομικά πολλά νοικοκυριά , ιδίως όσο πλησιάζουν οι κρίσιμες τάξεις του Λυκείου και κορυφώνεται η ανάγκη υποστηρικτικής διδασκαλίας.

Ιδιωτική Εκπαίδευση: Υψηλά δίδακτρα σε κάθε βαθμίδα

Ένα ξεχωριστό κεφάλαιο αποτελεί το κόστος για όσους γονείς επιλέγουν την ιδιωτική εκπαίδευση. Περίπου το 7-8% των Ελλήνων μαθητών φοιτούν σε ιδιωτικά σχολεία, ποσοστό που τα τελευταία χρόνια βαίνει αυξανόμενο. Η ποιότητα και οι παροχές των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων συνοδεύονται όμως από τσουχτερά δίδακτρα, τα οποία κλιμακώνονται ανάλογα με τη βαθμίδα.

Με βάση στοιχεία των σχολαρχών, για το σχολικό έτος 2023-2024 τα ετήσια δίδακτρα μαζί με το κόστος μεταφοράς (σχολικό λεωφορείο) κυμάνθηκαν κατά μέσο όρο ως εξής:

• Νηπιαγωγείο (Προνήπιο & Νήπιο): €3.500 έως €10.000 τον χρόνο (συμπεριλαμβανομένης μεταφοράς).
• Δημοτικό: €3.500 έως €10.000 τον χρόνο (αντίστοιχο εύρος με το νηπιαγωγείο)
• Γυμνάσιο: €5.000 έως €13.000 τον χρόνο
• Λύκειο: €5.000 έως €17.000 τον χρόνο

Τα παραπάνω ποσά αφορούν τις υψηλότερες και χαμηλότερες χρεώσεις της αγοράς – τα περισσότερα σχολεία κινούνται κάπου στο μέσον του εύρους. Σημειώνεται ότι αν οι γονείς δεν κάνουν χρήση του σχολικού λεωφορείου, τα δίδακτρα μειώνονται έως και €1.500 ετησίως (καθώς η μεταφορά αποτελεί σημαντικό κομμάτι του κόστους). Επίσης, πολλά ιδιωτικά παρέχουν εκπτώσεις σε αδέλφια ή άλλες διευκολύνσεις

Η τάση είναι ανοδική: προ τριετίας τα δίδακτρα ήταν χαμηλότερα κατά €500 έως €2.500 (ανάλογα με τη βαθμίδα), κάτι που σημαίνει ότι μέσα σε τρία χρόνια οι τιμές ανέβηκαν αισθητά. . Μόνο φέτος (2024) καταγράφηκαν αυξήσεις έως 5% στα δίδακτρα πολλών σχολείων, σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων. 

Οι ιδιοκτήτες αποδίδουν αυτές τις αυξήσεις στην άνοδο του λειτουργικού κόστους – αυξημένοι μισθοί εκπαιδευτικών, «ξεπάγωμα» τριετιών, πληθωριστικές πιέσεις – ενώ από την πλευρά τους αρκετοί γονείς διαμαρτύρονται για υπέρμετρες ανατιμήσεις. 

Είναι γεγονός πως τα δίδακτρα των κορυφαίων ιδιωτικών σχολείων πλέον ανταγωνίζονται μικρά ετήσια εισοδήματα. Για παράδειγμα, ένα γνωστό μεγάλο σχολείο της Αττικής μπορεί να κοστίζει €8.000 ετησίως στο δημοτικό και πάνω από €12.000 στο λύκειο, ειδικά αν συμπεριληφθούν μεταφορά και μεσημεριανή σίτιση. Παρ’ όλα αυτά, η ζήτηση παραμένει υψηλή, αρκετοί γονείς κάνουν οικονομικές θυσίες, πιστεύοντας ότι το ποιοτικό περιβάλλον, οι ξένες γλώσσες, οι όμιλοι δραστηριοτήτων και οι υποδομές των ιδιωτικών σχολείων δικαιολογούν το κόστος. 

Η τάση στροφής προς την ιδιωτική εκπαίδευση συνδέεται και με αντιληπτές αδυναμίες της δημόσιας (π.χ. μεγάλα τμήματα, ελλείψεις καθηγητών), ωστόσο η οικονομική πίεση για αυτά τα νοικοκυριά στην αρχή κάθε χρονιάς είναι αναμφισβήτητα τεράστια.

Τάσεις αύξησης σε σχέση με το 2024

Σε σύγκριση με πέρυσι, το 2025 φέρνει ελαφρώς αυξημένα κόστη σχεδόν σε κάθε κατηγορία:

• Τα σχολικά είδη είχαν το 2024 μια απότομη άνοδο τιμών (έως 22% πάνω από το 2023),λόγω ακρίβειας και ακριβών μεταφορικών. Φέτος η κατάσταση σταθεροποιήθηκε κάπως – δεν βλέπουμε νέες μεγάλες αυξήσεις στις τιμές τετραδίων και μολυβιών, χάρη και στη μείωση του κόστους χαρτιού. 

Ωστόσο, οι ήδη αυξημένες τιμές παραμένουν υψηλές. Με άλλα λόγια, η συνολική δαπάνη για σχολικά παραμένει περίπου ίδια με πέρυσι ή ελαφρώς μεγαλύτερη, ειδικά αν υπολογίσουμε και τα συμπληρωματικά είδη που χρειάζεται να αγοράσει μια οικογένεια (βοηθήματα, καλλιτεχνικά κ.λπ.). 

• Στον τομέα ένδυση/υπόδηση, όπως αναφέρθηκε, ο πληθωρισμός ~8% σημαίνει ότι φέτος οι γονείς πληρώνουν περισσότερο για τα ίδια ρούχα/παπούτσια σε σχέση με πέρυσι. 

Αν μια οικογένεια δαπανούσε π.χ. €100 για σχολικά ρούχα το 2024, το 2025 μπορεί να πληρώσει κοντά σε €108-110 για αντίστοιχα είδη.

• Τα φροντιστήρια και οι δραστηριότητες ακολουθούν επίσης την ανιούσα. Πολλά κέντρα ξένων γλωσσών και φροντιστηρίων αναπροσαρμόζουν τα δίδακτρά τους ανά έτος, ιδίως λόγω αυξήσεων στο ενεργειακό κόστος και στους μισθούς. Έτσι, ένα πακέτο μαθημάτων προετοιμασίας μπορεί να στοιχίζει 5-10% ακριβότερα από πέρυσι. Αυτό, σε συνδυασμό με τη γενική ακρίβεια (καύσιμα, τρόφιμα), περιορίζει την δυνατότητα των οικογενειών να ανταπεξέλθουν – με ορισμένες να αναγκάζονται να μειώσουν ώρες φροντιστηρίων ή να διαλέξουν πιο οικονομικές λύσεις.
• Στα ιδιωτικά σχολεία, είδαμε ότι υπήρξε φέτος κατά μέσο όρο αύξηση έως 5% στα δίδακτρα σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Αυτό σημαίνει μερικές εκατοντάδες ευρώ επιπλέον επιβάρυνση ανά μαθητή ετησίως. Αντίστοιχα, πολλές ιδιωτικές προσχολικές δομές (παιδικοί σταθμοί) έχουν αυξήσει τα τροφεία τους, αν και σε αυτό τον τομέα μεγάλος αριθμός οικογενειών καλύπτεται από κρατικά voucher. 

Συνολικά, το «καλάθι της επιστροφής στο σχολείο» για το 2025 φαίνεται ακόμα πιο βαρύ από του 2024. Παρότι ο γενικός πληθωρισμός στη χώρα έχει υποχωρήσει στο ~3%, οι δαπάνες εκπαίδευσης είναι ανελαστικές και επηρεάζονται από συσσωρευμένες αυξήσεις προηγούμενων ετών. Κάθε οικογενειακό πορτοφόλι δοκιμάζεται αυτή την περίοδο, ειδικά σε οικογένειες με περισσότερα από ένα παιδιά σε σχολικές ηλικίες.